Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (“Bakanlık”), Uluslararası İşgücü Genel Müdürlüğü tarafından 01.10.2024 tarihli duyuru ile Yönetmelik’in Geçici Madde 1 uyarınca uygulanan, “Çalışma İzni Değerlendirme Kriterleri”nin aynı Yönetmelik’in 22. maddesi kapsamında güncellendiği belirtilmiştir.

Söz konusu yeni düzenlemeyle birlikte çalışma izni değerlendirme kriterlerinde yer alan istihdam, mali yeterlilik ve ücret kriterleri güncellenerek sektör, meslek veya iş temelinde yeni düzenlemeler getirilmiştir.

Buna göre, Çalışma İzni Değerlendirme Kriterleri aşağıdaki şekildedir:

1. Genel Değerlendirme Kriterleri

1.1. İstihdam Kriteri

Kural olarak, adına çalışma izni başvurusu yapılan yabancının çalışacağı işyerinde istihdam edilmek istenen her bir yabancı için en az 5 Türk vatandaşının istihdam edilmiş olması zorunluluğu bulunmaktadır. Gerçekleştirilen düzenleme ile birlikte bu ana kurala bir istisna getirilmiş, son yıl net satış tutarı 50.000.000 TL veya daha fazla olan işyerleri, söz konusu istihdam kriterinden muaf tutulmuştur. Buna göre, ilgili işyerlerinde 5 yabancıya kadar, herhangi bir Türk vatandaşı istihdam edilmesi gerekmemekte, yalnızca 5. yabancıdan sonra istihdam kriteri aranmaktadır.

1.2. Mali Yeterlilik Kriteri

Yeni düzenleme öncesinde, yabancı personel istihdam etmek isteyen işyerlerinin ödenmiş sermayesinin en az 100.000 TL olması veya net satışlarının en az 800.000 TL olması yahut önceki yıl ihracat tutarının en az 250.000 ABD Doları olması gerekmekteydi. Değişiklikle birlikte;

1. Bilanço esası usulüne tabi yeni kurulan (cari yılda kurulmuş ve henüz yılsonu bilançosu ve yıllık gelir tablosu düzenlenmemiş olan) işyerleri için, işyerinin ödenmiş sermayesinin en az 500.000 TL olması gerekmektedir.
2. Bilanço esası usulüne tabi faaliyette olan (kuruluşu cari yıldan önceki bir yılda olan ve en az bir yılsonu bilançosu ve yıllık gelir tablosu düzenlemiş olan) işyerleri için, işyerinin ödenmiş sermayesinin en az 500.000 TL olması veya net satışlarının en az 8.000.000 TL olması veya ihracatının en az 150.000 ABD Doları olması gerekmektedir.
3. Bilanço esası usulüne tabi işyerlerinin kurmuş oldukları adi ortaklıklar için, ortaklardan en az birinin ödenmiş sermayesinin en az 500.000 TL olması veya net satışlarının en az 8.000.000 TL olması veya ihracatının en az 150.000 ABD Doları olması gerekmektedir.

Söz konusu düzenlemelerin yürürlük tarihi 01.01.2025 olarak belirtilmiş olup o tarihe kadar yapılacak olan çalışma izni başvurularında belirtilen kriterlerin alt limitleri baz alınacaktır. Diğer bir ifadeyle, ödenmiş sermaye için en az 100.000 TL, net satış tutarı için en az 800.000 TL ve ihracat tutarı için ise en az 150.000 ABD Doları baz alınacaktır.

1.3. Ücret Kriteri

Çalışma izni başvurusunda bulunulacak yabancıya ödenmesi gereken en düşük ücret, ilgili yabancının ünvanına göre çalışma izni başvurusu tarihi itibariyle yürürlükte bulunan brüt asgari ücret tutarı dikkate alınarak belirlenmektedir. Buna göre ünvanlara göre ilgili tutarlardaki değişiklikler aşağıda karşılaştırmalı olarak sunulmuştur:

1.4. İstihdam ve Mali Yeterlilik Kriteri İstisnası

Bakanlık tarafından yapılan duyuruda belirtildiği üzere, çalışma izni başvurusu tarihi itibarıyla son 5 yılda en az 3 yıl süreyle Türkiye’de öğrenci ikameti hariç olmak kaydıyla ikamet izni, çalışma izni veya uluslararası koruma kapsamında yasal olarak kalmış yabancılar adına yurtiçinden yapılan çalışma izni başvurularında, bu kapsamda yer alan en fazla 3 yabancı ile sınırlı olmak üzere, istihdam ve mali yeterlilik kriterleri uygulanmayacaktır. Bu noktada, söz konusu işyerlerinde çalışma izniyle çalışan yabancıların sayısının aynı işyerinde çalışan Türk vatandaşı sayısından fazla olmaması esastır. Ayrıca, uluslararası koruma kapsamında yer alan yabancılara dair ilgili mevzuat hükümleri saklı kalmak kaydıyla aynı işyerinde söz konusu şartları sağlayan 3’ten fazla yabancının çalışacak olması halinde işyerinde çalışacak 4 ve sonraki her bir yabancı için ayrı ayrı 5 Türk vatandaşının istihdamı ve mali yeterlilik kriterinin karşılanması gerekmektedir.

2. Sektör, Meslek veya İş Temelinde Özel Değerlendirme Kriterleri

Yeni düzenlemeyle birlikte, çeşitli sektörlerin kendine özgü dinamikleri ve gereksinimleri göz önünde bulundurularak, sektör, meslek veya iş temelinde farklılaştırılmış özel değerlendirme kriterleri yürürlüğe girmiştir. Buna göre, yabancı personel çalıştıracak işyerlerinde, faaliyette bulundukları sektörler ve yabancıların çalışacağı işler için farklı kriterler uygulanacaktır.  Bu kapsamda, bilişim, eğitim, ev hizmetleri (çocuk, yaşlı ve engelli bakımı), havacılık, ileri teknoloji gerektiren sektörler (nitelikli yatırımlar, Ar-Ge ve tasarım merkezleri), kamu projeleri, sağlık ve turizm gibi alanlarda sektöre ve işe özgü düzenlemeler yapılmıştır. Ayrıca, yabancı öğrencilerin çalışma izni başvuruları için de özel değerlendirme kriterleri getirilmiştir.

3. Şirket Ortağı Yabancılara İlişkin Değerlendirme Kriterleri

Yeni bir işyeri açan veya mevcut bir işyerine ortak olan yabancılar adına yapılacak çalışma izni başvurularının değerlendirilmesinde, ilgili işyerinin ödenmiş sermayenin en az 500.000 TL olması gerekmektedir. Bu koşul altında, yabancının – önceki uygulamaya göre 40.000 TL olan sermaye katkısının da yeni düzenlemeyle birlikte en az 500.000 TL olması ve ortaklık payının en az %20 olması şartı aranmaktadır. Ancak, yeni uygulamada belirtilen yabancının sermaye tutarının en az 500.000 TL olmasına ilişkin düzenleme 01.01.2025 tarihinde yürürlüğe gireceğinden, bu tarihe kadar yapılacak başvurularda ilgili tutarın en az 40.000 TL olması yeterli olacaktır.

Ayrıca, bu tür başvurularda işyerinde en az 5 Türk vatandaşının istihdam edilmesi gerekmektedir. Yabancı ortak veya işyeri sahibi adına verilecek ilk çalışma izni, bu istihdam şartını karşılamaya yönelik olarak şerhli düzenlenecektir. İlk çalışma izni süresinin 7. ayından itibaren, her ay en az 5 Türk vatandaşının istihdam edilmesi zorunlu olacaktır.

Yabancı ortağın sermaye payının 100.000 ABD Doları ve üzerinde olduğu durumlarda, yukarıda belirtilen mali yeterlilik ve istihdam kriterleri uygulanmayacaktır.

4. Değerlendirme Kriterlerinden Muaf Tutulan Yabancılar

Anne, baba veya çocuğu Türk vatandaşı olan yabancılar, insanı ikamet izni verilmiş olan yabancılar, insan ticareti mağduru olarak ikamet izni verilmiş yahut mağdur destek programından yararlanan yabancılar, vatansız kimseler, uzun dönem ikamet izni verilmiş yabancılar, en az 3 yıl süreyle Türk vatandaşı ile evlilik birliği içinde yaşayanlar, Çalışma izni, kısa dönem ikamet izni, aile ikamet izni, uzun dönem ikamet izni, insani ikamet izni veya insan ticareti mağduru ikamet izni ile en az 8 yıl Türkiye’de bulunmuş yabancılar, Türk soylu oldukları bildirilenler ile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti vatandaşları, bu durumlarını kamu kurum ve kuruluşlarından alınmış belgelerle kanıtladıkları takdirde çalışma izni değerlendirme kriterlerinden muaf tutulacaktır. Ancak bu durum çalışma izni alma konusunda mutlak hak sağlamayacaktır.

5. Diğer Hususlar

Çalışma niteliğini haiz olmayıp sadece gönüllülük esaslı faaliyetlerin gerçekleştirilmesi amacıyla yapılan çalışma izni başvuruları olumsuz değerlendirilecektir.

Değerlendirme kriterlerinin yürürlüğe girdiği tarihten önce verilen çalışma izinlerinin uzatma başvurularında, Uluslararası İşgücü Genel Müdürlüğü uluslararası işgücü politikası doğrultusunda farklı değerlendirme yapabilecektir. Uzatma başvurularında, başvurunun ilk yapıldığı tarihte geçerli olan mali yeterlilik kriteri esas alınarak değerlendirme gerçekleştirilecektir.

Konuya ilişkin herhangi bir sorunuz olması halinde, bizlerle iletişime geçebilirsiniz.

Saygılarımızla,

DT Hukuk